Νησιώτικος Αμπελώνας

Νησιώτικος Αμπελώνας

ρύγος, κάναβες, πατητήρια, ληνοί, βαρέλια ξύλινα. Αλλά και καζανέματα, ρακιδιά και χάλκινοι άμβυκες. Επισκέψιμα οινοποιεία, κελάρια παλαίωσης, αίθουσες γευσιγνωσίας, μικρά μουσεία οίνου.

Με τον οίνο οδηγό, περιηγηθείτε στα νησιά και μέσα σ’ ένα ποτήρι κρασί γευτείτε τον ήλιο, τους αέρηδες, τη γεύση του πελάγους. Ανακαλύψτε τους αμπελώνες, που αιώνες τώρα καθορίζουν το τοπίο των νησιών. Στα εύφορα και γόνιμα νησιά στέκουν ήσυχοι ανάμεσα σε ελιές, οπωροφόρα, πεύκα, ζαρζαβατικά και δημητριακά. Στα άγονα, ξερά και πετρώδη, τα αμπέλια, σκαρφαλωμένα σε πεζούλες ή διαμορφωμένα σε «κουλούρες», αντιστέκονται στις δυσκολίες και νικούν τις σκληρές συνθήκες, προσφέροντας τον άνυδρο καρπό τους. Ανάμεσα σε ουρανό και θάλασσα, σταθείτε στην ανοιξιάτικη ορμή του νησιωτικού αμπελώνα, στα κατάφορτα τσαμπιά του καλοκαιριού, στο χρυσαφί φθινοπωρινό φύλλωμά του, και παρασυρθείτε από τους ξέφρενους ρυθμούς του τρύγου.

Στις Κυκλάδες τα κλίματα χάνονται στο άγονο τοπίο, σβήνουν μέσα στις καφέ αποχρώσεις άγονων λόφων. Ξεχωρίζουν την άνοιξη, όταν το πράσινο φύλλωμάτους μεγαλώνει μέρα τη μέρα, και το καλοκαίρι, όταν τα σταφύλια ωριμάζουν και τα πουλιά διεκδικούν το γλυκό καρπό. Δεν θα αργήσεις να ανταμώσεις το ζωηρό Αθήρι, λευκή ποικιλία που ξεχωρίζει για τη ζωντάνια και τη γονιμότητά της. Θα παρατηρήσεις πώς ξεκουράζεται το νωχελικό και αρωματικό Αηδάνι στη Νάξο και η Μονεμβασιά στην Πάρο, θα συστηθείς με το εκρηκτικό Ασύρτικο στη Σαντορίνη. Τι κι αν η Καλντέρα κλέβει την παράσταση; Το Ασύρτικο θα πορθήσει τη γεύση σου. Το λιγοστό Μαυροτράγανο θα σε αναγκάσει να το αναζητάς σε όλο το νησί και η εύρωστη ερυθρή ποικιλία Μανδηλαριά θα σου γνωρίσει τα αρώματα που έχουν τα ροζέ και τα κόκκινα κρασιά στη Ρόδο.


Τα αμπέλια δεν λείπουν από τα Δωδεκάνησα. Ποικιλίες αυτόχθονες και διεθνείς, με καταγωγή κυρίως από τη Γαλλία και από άλλες χώρες. Αμπέλια χαμηλά τις περισσότερες φορές, για να αντιστέκονται στη δίνη του ανέμου. Κλήματα σε τόπους άγονους. Χρειάστηκε πολλή δουλειά για να τιθασευτούν, φροντίδα για να καρποφορήσουν. Αμπελώνες γραμμικοί, καλοσχηματισμένοι, απλώνονται στις πλαγιές των νησιών. Σε άλλα νησιά το τοπίο διαμορφώνεται από πεζούλες. Μικρά κομμάτια γης στηρίζονται σε ξερολιθιές και δαμάζουν την κλίση του εδάφους.

Στην Κρήτη, λοξοδρομώντας για λίγο κι αφήνοντας πίσω σου τη θάλασσα, θα βρεθείς μπροστά σε ένα διαφορετικό τοπίο. Πεδινές περιοχές, πολλές μικρές πλαγιές, ορεινά χωριά. Τα αμπέλια εναλλάσσονται με τα ελαιόδενδρα και το βλέμμα χάνεται στις μεσογειακές αποχρώσεις του πράσινου. Το Κοτσιφάλι, ποικιλία ερυθρή, γόνιμη και παραγωγική, προτιμά τις λοφώδεις περιοχές, το λευκό Θραψαθήρι, ανθεκτικό στην ξηρασία, υπόσχεται πολλά, ενώ η Βηλάνα, η πιο γνωστή λευκή αυτόχθονη ποικιλία, διακρίνεται για τα κωνικά πυκνόραγα σταφύλια της.

Σε όλο το νησί της Κρήτης, στις Κυκλάδες αλλά και στην Κεφαλονιά καλλιεργείται το Λιάτικο, που ωριμάζει πρώιμα και τα κόκκινα σταφύλια του χρωματίζουν τους νησιωτικούς αμπελώνες.

 

Το τοπίο σε μαγεύει, σε καλεί να το ανακαλύψεις. Ξεκουράζεσαι για λίγο κάτω από τον ίσκιο μιας κληματαριάς, κόβεις ένα τσαμπί, κυνηγάς μια ρώγα από σταφύλι. Κάθε τόπος και ιστορίες, μύθοι, παραδόσεις και αλήθειες. Στα νησιά που φυσούν δυνατοί άνεμοι, τα κλήματα διαμορφώνονται σε καλάθια για να προστατευτούν στο εσωτερικό τους τα σταφύλια. Σε άλλους τόπους, τα αμπέλια διατηρούν ακόμη την αυτονομία τους, φυτεμένα με τον παλιό τρόπο του κυπέλλου, χωρίς υποστυλώματα και με λίγη αμπελουργική φροντίδα, παλεύουν με τις καιρικές συνθήκες και αντιστέκονται στα πουλιά για να δώσουν τον καρπό τους στο τέλος του καλοκαιριού.

Στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, στη Λήμνο θαρρείς πως το φως του ήλιου έχει μια θα μπάδα, σαν να προστατεύει ανθρώπους, ζώα και καλλιέργειες από τη ζέστη και το μεσημεριανό λιοπύρι. Τα αμπέλια βρίσκονται κοντά στα σπαρτά, στα πεδινά χωράφια της ενδοχώρας ή σε λόφους που αγναντεύουν τη θάλασσα. Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας δίνει σταφύλια αρωματικά και το Λημνιό (ή Καλαμπάκι), που πήρε το όνομά του από το νησί, είναι ερυθρή ποικιλία που συναντάται από την αρχαιότητα και προτιμά τα άγονα πετρώδη εδάφη.
Στη Λέσβο, η γηγενής ερυθρή ποικιλία του Λεσβιακού Κρασοστάφυλου καλλιεργείται  στον κρατήρα του ηφαιστείου που δημιούργησε το απολιθωμένο δάσος του νησιού. Στο βορειοδυτικό τμήμα επείσης, στην περιοχή Μάκαρα καλλιεργούνται οι ποικιλίες με την ονομασία Φωκιανό (Ρικαρά), Καλλονιάτικο και Μοσχάτο (Μυρωδάτο). Στην ορεινή περιοχή Μεγαλοχωρίου Πλωμαρίου και στον Καρυώνα Σκοπέλου Γέρας καλλιεργείται η ποικιλία Μανδηλαριά (Γντούρα & Βάψα), Αθήρι, Ασύρτικο και Μοσχάτο άσπρο.
Στη Σάμο, το μικρόρωγο λευκό Μοσχάτο, στις καταπληκτικές πεζούλες, δίνει τα διάσημα γλυκά κρασιά. Στα νησιά του Ιονίου το έντονο πράσινο χρώμα της βλάστησης αγγίζει τα γαλανά νερά της θάλασσας. Στις πλαγιές του Αίνου, στην Κεφαλονιά, οι καλλιέργειες εναλλάσσονται. Οι ελιές δίνουν τη θέση τους στα αμπέλια, με τη λευκή γηγενή ποικιλία Ρομπόλα να πρωτοστατεί. Λίγο πιο πάνω, στη Λευκάδα, θα συναντήσεις τα δυσεύρετα Βαρδέα και Βερτζαμί, ανάμεσα σε περιβόλια. Στην Κέρκυρα, τα κλήματα του Κακοτρύγη φλερτάρουν με τους ελαιώνες. Τα επιτραπέζια σταφύλια μπαίνουν στο καλάθι των νοικοκυριών και τα οινοποιήσιμα θα γίνουν, στην ώρα τους, κρασί. 
Με το σκούρο ινώδες ξύλο τους, τις κληματίδες, τη φυλλωσιά ή τα σταφύλια τους, τα αμπέλια ομορφαίνουν τα νησιά και διαμορφώνουν τοπία, συνήθειες και γεύσεις.

 

Αφήστε μια απάντηση